MS 79 yılında Vezüv Yanardağı’nın patlamasıyla Herculaneum’daki bir kütüphane de yandı. Ancak günümüz teknolojinin getirdiği yapay zeka ile birlikte bu yanmış papirüsler okunmaya başlıyor.
Antik papirüsteki ilk kelime yapay zeka kullanılarak deşifre edildi. Papirüslere yazılı antik belgeler de gömülmüş ve kömüre dönüşmüştü.
BBC’nin haberine göre, Antik papirüs tomarları neredeyse 2 bin yıl, 20 metre kalınlığındaki volkanik çamur, kül ve sünger taşlarının altında kaldı.
Belgeler, kendisini İmparator ilan edip, daha sonra suikastla öldürülen ünlü Romalı general ve devlet adamı Julius Sezar’ın kayınpederine ait olduğu düşünülen bir villadaydı.
‘KURTARILAN İLK METİN’
Pompei’deki antik kalıntılar 1700’lü yıllarda ilk olarak gün ışığına çıkartıldığında, 600’den fazla papirüs belge de bulunmuştu. Üniversitedeki dijital restorasyon girişiminde kadrolu araştırmacı olan Stephen Parsons, “Bu, sarılmış, bütün haldeki papirüslerden birinden kurtarılan ilk metin.” diyor. Araştırmacılar o zamandan beri antik papirüsten daha fazla harf ortaya çıkardılar.
Vezüv yarışmasını başlatmak için Seales ve ekibi, iki rulo halinde sarılmış papirüs ve üç papirüs parçasından oluşan binlerce üç boyutlu X-ışını görüntüsünü yayınladı. Ayrıca antik mürekkebin papirüsün yapısında yaptığı ince değişikliklere dayanarak papirüslerdeki harfleri okumak için eğittikleri bir yapay zeka programını da yayınladılar.
ROMALI DEVLET ADAMINA AİT OLDUĞU DÜŞÜNÜLÜYOR
Açılmamış papirüsler, Paris’teki Institut de France’ın koleksiyonuna ait ve üst düzey bir Romalı devlet adamına (muhtemelen Julius Caesar’ın kayınpederi Lucius Calpurnius Piso Caesoninus) ait olduğu düşünülen villanın kütüphanesinde bulunan yüzlerce papirüs arasında yer alıyor.
‘MOR’ ANLAMI ORTAYA ÇIKTI
Vezüv yarışmasını üstlenen iki bilgisayar bilimi öğrencisi, Nebraska’dan Luke Farritor ve Berlin’den Youssef Nader, arama sürecini geliştirdiler ve papirüslerden birinde aynı antik Yunanca kelimeyi bağımsız olarak buldular: “mor” anlamına gelen “πορφύραc”. Kelimeyi ilk bulan Farritor 40.000 $, Nader ise 10.000 $ kazandı.