Plastik ürünlerin daha yumuşak ve esnek olmasını sağlayan ve kozmetik sektöründe boya ve kokuların kalıcılığını arttırmak için kullanılan Fitalat; tamamen insan yapımı bir kimyasal olduğu için bebek ve çocukları ciddi hastalıklarla karşı karşıya bırakabiliyor. Fitalatlar, kişisel bakım ürünlerine, ev temizlik ürünlerine ve plastiklere eklenen insan yapımı bir bileşik. Fitalatlar, plastiklerin daha yumuşak ve esnek olmasını sağlar. Ayrıca kozmetik sektörnde boya ve kokuların daha kalıcı olması için kullanılır.
Her türlü esnek plastik ürün, oyuncaklar, deodarantlar, oda spreyleri, mumlar, sabunlar, şampunalr, losyonlar, bulaşık sabunları, ev ve kişisel bakım ürünlerinde bulunabilir.
Ne yazık ki ülkemizde fitalatları etikette belirtme zorunluluğu yok.
Bu yüzden gündelik kullandığımız pek çok plastikte fitalat bulunabilir. Fitalatlar bu ürünlerden ısıya maruz kalmaları ile açığa çıkabilir. İnsanlar, cit ten-ması, solunum yolu veya ağız yolu ile vücuda alınabilirler.
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Elif Pınar Çakır: “farkında olmadan günlük hayatta kullandığımız bir çok üründe kimyasal bir madde olan fitalatın bulunduğuna, bebek ve çocukların gelişimini güçlendirmek için alınan oyuncakların da bir çoğunda kullanıldığına dikkat çekiyor.
Dr. Çakır, kısa vadede hastalığa dönüşmese de, Fitalatın uzun vadede zararlarını şöyle sıralıyor:
- Erkek çocuklarda üreme bozukluklarının gelişimine,
- Çocukluk çağı obezitesinin oluşumuna,
- Kardiyovasküler hastalıkların gelişmesine,
- Beyin gelişim problemlerinin oluşmasına,
- Astım gibi solunum hastalıklarının oluşmasına,
- Troid hastalıklarının gelişimine ve
- Sinir Sistemi hasarlarına zemin hazırlıyor…
Zehirli kimyasalların vücutta metabolize edilmesi, atılması, hormonal sistem veya organ gelişimi üzerindeki etkileri çocuklarda yetişkinlerden daha farklı. Çocuklar gerek anne karnında ve gerekse doğum sonrasını izleyen büyüme dönemlerinde solunum, deri yoluyla emilim ve beslenme gibi yollarla vücutlarına giren zehirli maddelere karşı daha savunmasız ve zararlı etkilerine daha açıklar. Yani aynı miktardaki zehirli maddelerden çocuklar daha fazla olumsuz yönde etkilenmekte.
Dr. Elif Pınar Çakır, 8 aylık ve daha küçük bebekler için bebek bakım ürünlerinin olabildiğince az kullanılmasını, alınan ürünlerin içeriğinde DEHP- Fitalat içermez ibaresinin bulunmasına dikkat edilmesini öneriyor. Fitalatın özellikle ısı ve çalkalanmaya maruz kaldığında ve hatta uzun süre depolanma halinde de salınabildiğini belirtiyor. Bu noktada plastik ürünler yerine mutfakta cam ürünlerin kullanılmasının en iyi önlemlerden biri olduğunu belirten Dr. Çakır, plastik kaplarla mikrodalga fırında yemek ısıtılmamasını, bulaşık makinasında plastik kap yıkanmamasına dikkat çekerken; vinil duş perdesi, yağmurluklar, çim mobilyaları, emzikler ve diş kaşıma ürünlerini özellikle doğal ürünlerden tercih etmeleri konusunda ebeveynleri uyarıyor.