Günlük hayatımızı olumsuz etkileyen en yaygın rahatsızlıklardan baş ağrısı, Dünya Sağlık Örgütü’ne göre son bir yılda yetişkin nüfusun en az yüzde 47’sinde görüldü. Özellikle baş bölgesinin sol kısmında olan ağrıların birden fazla nedeni olabilir. İşte, başın ağrısının nedenleri ve doğal tedavi yöntemleri…
Baş ağrısı, stresin yüksek olduğu ülkemizde ve dünya genelinde en sık görülen sağlık problemleri arasında ilk sıralarda yer alıyor. Yapılan araştırmalarda, aile hekimine başvuran her on kişiden birinin baş ağrısı problemi ile başvurduğu tespit edildi. Ayrıca nörolojiye sevk edilen her üç hastadan birinin sevk edilme nedeni baş ağrısı olarak kayıtlara geçti.
NÜFUSUN YARISI BAŞ AĞRISINDAN MUZDARİP
Dünya üzerinde yetişkin nüfusun yüzde 47’sinde gözlenen baş ağrısı; her yaştan, ırktan, sosyo-ekonomik kesitten insanı etkiliyor. Fakat veriler baş ağrısının kadınlarda, erkeklere oranla daha sık rastlandığını gösteriyor.
Başın herhangi bir bölgesinde meydana gelen baş ağrısı, tüm insanlığın hayatının bir bölümünde tecrübe ettiği bir şikayet. Bazı baş ağrıları insanları bitkin düşürebilir ve yaşam kalitesini olumsuz yönde etkiliyor. Baş ağrısı problemin altında yatan birçok neden olabilir.
MİGREN KAYNAKLI BAŞ AĞRILARI
Özellikle başın sol tarafında orta ya da yüksek şiddetteki ağrılar migren olarak yorumlanabilir. Başın zonklamasına sebep olan bu ağrı, göz bölümünden ya da sol boyun tarafından başlayarak yayılabilir.
Migren belirtileri arasında şunlar da mevcut:
- Mide bulantısı
- Kusma
- Sese duyarlılık
- Işığa duyarlılık
- Baş dönmesi
- Migrenin geçmesi 4 saat ile 72 saat arasında değişkenlik gösterebilir. Migren atağı geçiren bir kişinin, karanlık oda içerisinde dinlenmesi, ışıktan ve sesten uzaklaşması gerekir. Migrenin kesin bir nedeni olmasa da, uzmanların söylemlerine göre; genetik, stres, uyku problemleri ya da hormon değişiklikleri migreni tetikleyebilir.
KÜME TİPİ BAŞ AĞRISI
Küme tip baş ağrısı, başın bir tarafında genellikle göz çevresinde şiddetli yaşanan ağrıdır. Bu tip ağrılar genelde 4-12 hafta arasında aralıklı olarak devam eder ve sonrasında yıl içerisinde tekrar etmez. Küme tipi baş ağrısında ağrı başladıktan 5-10 dakika sonra şiddetlenir.
Semptomları arasında şunlar var:
- Burun akıntısı
- 1 saate yakın sürer
- Tek gözde sulanma
- Kızarıklık
- Küme tipi baş ağrıları genelde her gün aynı saatte olur. Bahar aylarında daha sık görülen bu tip bir ağrı, genellikle 20-50 yaş arası insanları etkiler ve bunların yüzde 80’i erkektir.
SERVİKOJENİK BAŞ AĞRILARI
Bu tip baş ağrılarının altında boyun zedelenmesi, artrit, boyun yaralanmaları yatıyor olabilir. Boyundan başlayan ve tüm yüze doğru yayılan bu ağrılar, göz, boyun, omuz ve kol çevresinde ağrı meydana gelmesine neden olabilir.
Diğer semptomlar ise şöyle:
- Işığa duyarlılık
- Sese karşı hassasiyet
- Mide bulantısı yer alabilir
VASKÜLİT BAŞ AĞRILARI
Kan damarı iltihaplanmasından kaynaklanan vaskülit ağrılar, temporal arterit olarak adlandırılabilir. Genellikle 50 yaş üzeri kişilerde görülen bu rahatsızlık, en az 5 dakika boyunca ağrıyla geçer.
Diğer semptomları şu şekilde:
- Ani görme kaybı
- Gözün arkasında ağrı
- Başın bir bölümünde ağrı
- Yemek yerken hissedilen ağrı
- Eğer tedavi edilmezse görme kaybına neden olabilir.
BEYİN ANEVRİZMASI
Beyindeki kan damarlarında bulunan zayıf bir noktaya denilen beyin anevrizması, yırtılmadığı sürece belirti vermez. Eğer yırtılırsa hayati tehlike ortaya çıkabilir. Bu durumda ani ve şiddetli bir ağrı olur ve kafaya sert darbe almış gibi hissedilir.
Belirtileri arasında şunlar yer alır:
- Boyunda ağrı
- Boyunda sertlik
- Mide bulantısı
- Işığa duyarlılık gözlenebilir
BAŞ AĞRISI NASIL GEÇER?
Baş ağrısında eğer altta yatan bir sağlık sorunu varsa (sinüs enfeksiyonu vs. gibi) konunun uzmanı hekimden ilgili tedavi alınır. Bunun haricinde primer baş ağrılarında, özellikle de migrende, nöroloji uzmanı tıbbi özgeçmişinizi alarak ve muayene ederek ilgili tedaviyi başlatır.
Bütün bu tedaviler dışında baş ağrılarında kullanılan bir takım alternatif tedavi yöntemleri vardır. Bunlara örnek olarak:
- Gerilim tipi baş ağrısında biofeedback (geri iletim – gevşeme eğitimi)
- Migrende akupunktur
- Kronik ağrılarda derin doku masajı gibi terapiler nefes egzersizleri, aromaterapi, riboflavin, magnezyum, ‘feverfew’ bitkisi içeren ürünler bazı kişilerde katkı sağlayabilen uygulamalar arasında yer alır.
Botox son yıllarda baş ağrısı tedavisinde de kullanılmaya başlansa da, sık gelen ve kronik ağrılarda bir tedavi alternatifi olmakla birlikte çok pahalı olması nedeniyle öncelikli olarak kullanılan, pratik bir tedavi değildir.
Baş ağrısını engellemek için bir takım yaşam stili değişiklikleri yapabilirsiniz. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz.
- Baş ağrısı tetikleyicilerinizi keşfedin, genelde günün hangi saati ve hangi aktiviteleri yaptıktan sonra başınızın daha fazla ağrıdığını hissettiğiniz not edin. Bu aktiviteleri imkanınız varsa azaltın.
- Alkol tüketiminizi sınırlayın. Alkol özellikle de kırmızı şarap baş ağrısına neden olmaktadır.
- Nitrat içeren işlenmiş gıdalar, baş ağrısına neden olabilir. Bu gıdalara örnek olarak çikolata, işlenmiş etler verilebilir. Nitratlar vücuttaki kan damarlarına etki ederler. Bu nedenle beyindeki damarlar ile etkileşime girerek baş ağrısına sebep olabileceği düşünülmektedir.
- Uyku kalitesi ve süresi sağlıklı yaşam için önemli olmasının yanı sıra migren veya baş ağrısı ataklarından korunmak için de önemli bir unsurdur.
- Uzun süre bilgisayar ya da cep telefonu kullanımı sonrasında ense kaslarında bir takım yorulmalar ve ağrılar gözlenebilir. Bu gibi durumlarda sık sık pozisyon değiştirmek ağrı duymayı engelleyebilir.
- Açlık bir baş ağrısı tetikleyici olduğundan dolayı öğünleri atlamamak baş ağrısından korunmak için önemlidir.
- Bazı baş ağrı çeşitleri stres ile doğrudan ilişkilidir. Bu nedenle yaşamınızda stresle başa çıkmak hem baş ağrılarınızın kontrolü hem de yaşam kalitenizi artırmanız açısından çok önemlidir.
Başı ağrıyan hasta ne zaman mutlaka doktora başvurmalı sorusunun yanıtı şu şekilde özetlenebilir:
- Ağrı sürekli ve artan şiddette ise
- İlk kez ağrıyla tanışan kişinin yaşı 10’un altında, 50’nin üstündeyse
- Daha önce mevcut olan ağrının şiddeti, şekli değiştiyse, tedaviye cevap vermiyorsa
- Uykudan uyandırıyorsa
- Işığa karşı hassasiyet, bulantı ve kusma gibi belirtiler eşlik ediyorsa
- Ateş veya boyun sertliği ile birlikte baş ağrısı varsa
- Baş ağrısı şimdiye kadar hayatında karşılaştığı en şiddetli ağrıysa ve ağrı bir fiziksel aktivite sırasında (ağır bir yük kaldırmak, cinsel ilişki) ortaya çıkmış veya şiddetini arttırmışsa mutlaka doktora gitmek gerekir.