Satış yasağından sonra PTT’yle dağıtım sistemi çöktü, ‘ezcaneden alım’ formülünde de sıkıntılar arttı. Telefonlarına kod gelmediğini belirten vatandaşlar ‘Ne parayla alabiliyoruz ne kod var. Çaresiz kaldık’ dedi. Virüste pik noktasına yaklaşılırken soruna acil çözüm çağrıları yükseldi.
Koronavirüse karşı alınan tedbirler kapsamında satışı yasaklanan, ücretsiz verileceği duyurulan maske dağıtımındaki kriz sürüyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın talimatıyla, sokağa çıkma yasağının kapsamı dışında bulunan 20-65 yaş arasındaki vatandaşlara maske dağıtılmasına kararı verilmişti. Sağlık Bakanlığı ile Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın koordinasyonunda yapılması planlanan dağıtımın yaş kriterine uyan vatandaşların evine haftada 5 adet olacak şekilde yapılacağı açıklanmıştı. Bu süreci yürütmesi için PTT devreye sokulmuş, internet altyapısındaki teknik sorunlar nedeniyle başvurular e-devlet üzerinden yapılmaya başlanmıştı. Son olarak ürünlerin tedarikinin İstanbul ve Ankara’da eczacılar aracılığıyla sağlanacağı bildirilmişti. Eczanelerdeki süreç söyle planlanmıştı: “Sağlık Bakanlığı’nın temin edeceği maskeler İstanbul Ecza Koop, Selçuk Ecza ve Allianz Healthcare depolarına ulaştırılacak ve eczanelere dağıtımı yapılacak. * Eczaneler sadece bir depo üzerinden 500 adet (10 kutu) maske talebinde bulunacak. * 20-65 yaş arasındakilere 10 gün için kişi başına 5 adet maske verilecek. * Vatandaşlar, Sağlık Bakanlığı tarafından cep telefonlarına gönderilecek mesajdaki kodu eczanelere bildirerek maske alabilecek. Eczacılar, bu kodu TİTCK tarafından İTS veya Reçetem Sistemi’nde açılacak yeni bir butona girecek.”
Ancak bu formülle de soruna çözüm bulunamadı. Birçok vatandaş, kendisine kod gelmediği ve parayla da satılmadığı için maske alamadı. Toplu taşıma ve kalabalık yerlerde maske takma zorunluluğunun getirildiği süreçte dağıtımda yaşanan sorunlardan dolayı mağduriyetler oluştu. Tüm Eczacı İşverenler Sendikası Genel Başkanı Eczacı Nurten Saydan “İnsanlar, kendilerine kod gelmediği için ve eczanelerden de satılmadığı için işportadan, nalbur, büfe gibi sağlıklı olmayan koşullarda temin etmeye çalışıyorlar. Eczanelerimizden ihtiyaç halinde maske satılmasının serbest bırakılması için izin istiyoruz” çağrısında bulundu. Türk Eczacıları Birliği Başkanı Erdoğan Çolak ise dağıtılan beş maskenin yetersiz olduğunu söyleyerek “Burada sistemi daha rahat hale getirmek için yapılması gereken maskelere bir fiyat konulmalı ve ‘bu fiyatın üzerinde satışı yapılamaz’ denilmeli” ifadelerini kullandı. Ücretsiz maskelerin İstanbul ve Ankara’da dağıtımının yapıldığını, önceki gün Sakarya, İzmit ve İzmir olmak üzere 3 kente daha maskelerin gittiğini bildirdi. Sokağa çıkma yasağı getirilen 31 kentin tümüne hafta sonuna kadar maskelerin gitmesi gerektiğini belirten Çolak “Bu maskelerin ömrünün birkaç saat olduğunu biliyoruz. Dolayısıyla günlük en az 2 maskenin de bir vatandaşta olması gerekiyor; 5 maske yeterli değil” dedi.
Çolak, maskelerin dağıtımıyla ilgili Sağlık Bakanlığı İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’nda tüm vatandaşların bilgilerinin sisteme yüklendiğini belirterek “O sistem üzerinden öncelikle 57-65 yaş arasındaki vatandaşlara, sonrasında da aşağıya doğru giden bir yol izleniyor. Vatandaşlar SMS gelmeden eczaneye gittiklerinde eczaneden maske alma şansları olmuyor. SMS geldikten sonra da hangi ilden alacağınız söylenmişse o ildeki eczanelerden sıra beklemeden almanız gerekiyor. Yani İstanbul’da ikametgah edip Bodrum’a geçici süreliğine gittiyseniz oradan almanız için sistemden bunu düzeltmeniz lazım” diye konuştu. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın “Maske parayla satılmayacak” açıklamasının ardından maskenin hala bazı yerlerde parayla satıldığı ihbarlarının kendilerine de geldiğini söyleyen Çolak “Eczanelerin maske satması kesinlikle yasak olduğu için eczacılar bu kurala uyuyorlar. Ancak burada sistemi daha rahat hale getirmek için yapılması gereken ise maskelere bir fiyat konulmalı ve ‘bu fiyatın üzerinde satışı yapılamaz’ denilmeli. Eğer mesaj gelmemişse, e-devletten girilmesine rağmen gönderilmemişse ve vatandaşın bu maskeye de ihtiyacı varsa bunu da devletin belirlediği bir fiyattan eczaneler verebilmeli diye düşünüyoruz” ifadelerini kullandı.
‘KOD UYGULAMASI KALDIRILSIN’
İstanbul Eczacı Odası Başkanı Zafer Cenap Sarıalioğlu, Sağlık Bakanlığı ile görüşmelerin sürdüğünü ve kod uygulamasının bir an önce kaldırılması gerektiğini belirterek “Kod uygulaması ile maske verilmesinden vazgeçilmeli, vatandaş T.C kimlik numaraları ile bu maskeleri eczanelerden alabilmeli” dedi. Sarıalioğlu “Afganlı, Pakistanlı, Suriyeli maske alamıyor. Yoğunluğun yarattığı bulaş riski de arttığı için ivedi olarak bakanlıktan koruyucu ekipman (tulum, dezenfektan, maske, siperlik gibi) desteği bekliyoruz” ifadelerini kullandı.