Dr. Sevda Sarıkaya, salgın döneminde doğan bebeklerin beyin gelişimiyle ilgili bir çalışmayı gündeme getirdi. Sarıkaya, ‘Pandemide doğan bebeklerin beyin gelişimi farklı mı?’ sorusunu araştıran bir çalışmayı anlattı. Araştırmaya göre, pandemide doğan bebeklerin ince ve kaba motor becerileriyle iletişim becerilerini ölçen test puanlarının, pandemi öncesi doğan bebeklere göre düşük olduğu ortaya çıktı.
Tüm dünyayı etkisi altına alan koronavirüs salgınından en çok etkilenen gruplar arasında hamileler ve yeni doğan bebekler yer aldı. Yapılan bir çalışma, bu dönemde doğan bebeklerin beyin gelişiminin diğer bebeklerden daha farklı olup olmadığını inceledi.
Nörolog Dr. Sevda Sarıkaya da Akşam Gazetesi’nde kaleme aldığı yazısında bu çalışmayı anlattı. Buna göre, 2020 yılı sonlarında başlayarak bebeklerin nörogelişimsel skorlarının düştüğü, 2021’de de bunun devam ettiği gözlendi.
ÇOCUKLARI VE ERGENLERİ ETKİLEDİ
Salgın döneminin özellikle çocukları ve ergenleri etkilediğinin kaydedildiği paylaşımda Sarıkaya sordu: ‘Peki bu dönemde doğan bebekler?’
Bu konuda şimdiye kadar bir veri olmadığını söyleyen Sarıkaya, bebeklerde uyaran eksikliğinin beyin gelişimini negatif etkilediğini gösteren birçok çalışma geçmişte yapıldığını da belirtti.
Yetimhanede büyüyen çocukların ve aile ilgisinden mahrum bebeklerin zekâ düzeylerinin diğerlerine oranla ortalamadan düşük olduğunu gösteren birçok çalışma olduğunu aktaran Sarıkaya, “Pandemide bebeklerin etkilenebileceği pek düşünülmedi” dedi.
ANNELERİYLE DAHA FAZLA VAKİT GEÇİRECEKLERİ DÜŞÜNÜLDÜ
Konunun üzerine düşülmemesinde salgın döneminde bebeklerin anneleriyle daha fazla vakit geçireceklerinin düşünüldüğüne dikkat çeken Sarıkaya, “Halbuki pandemi stresinin anne karnındaki bebeğe nasıl yansıyacağı hesaba katılmamıştı” diye yazdı.
“Scientific American dergisinin çok yeni yayımlanan sayısında bu konuda özel bir dosya hazırlanmış” diyen Sarıkaya, Melinda Wenner Moyer’in editörlüğünde kaleme alınan yazıyı takipçilerine aktardı.
“ŞAŞIRTICI BİR FARKLILIK”
Buna göre, NewYork Presbyterian Morgan Stanley Çocuk Hastanesinden Dr. Dani Dumitriu yürütücülüğünde 2017 yılında başlatılan yeni doğan bebeklerin beyin gelişiminin takip edildiği çalışmada pandemi döneminde tamamen tesadüfen şaşırtıcı bir farklılık görülmüş.
Dumitriu’nun çalışma arkadaşı Morgan Firestein bir gece panikle Dr. Dimutriu’yu aramış. ‘Sanırım bir krizin ortasındayız, çalışmadaki farklılıkları görmelisin!
“COVİD GEÇİRMEYLE İLGİLİ DEĞİL”
Data incelendiğinde, pandemide doğan bebeklerin ince ve kaba motor becerileriyle iletişim becerilerini ölçen test puanlarının, pandemi öncesi doğan bebeklere göre düşük olduğu saptanmış. Bu durumun aile üyelerinin covid geçirip geçirmediği ile ilişkili olmadığı belirlenmiş.
Pandemide ebeveynlerim evde olup, çocuklar daha fazla ilgilenme şansına sahip olduğundan, bu sonuç ilk başlarda yadırganmış. Pandemi döneminde hamileliğini geçirenlerin, stres yükünün fazla olmasının, bebeğin beyin gelişimini negatif etkileme olasılığı üzerinde durulmuş.
MASKE DETAYI
Ayrıca bu dönemde maddi manevi birçok sıkıntı yaşayan aile üyelerinin, bebekleri ile normal zamandaki gibi rahat ve huzurlu iletişim kuramamasının payı olabileceği de düşünülmüş. Maske kullanımının bebeklerle iletişim eksikliğine yol açabilme olasılığı araştırılmış.
Fakat bu konuda yapılan çalışmalarda ebeveynlerin içten ve sıcak iletişimi söz konusu olduğunda, maske dahi kullansalar, göz temasının yeterli olduğu sonucuna varılmış.
HAMİLELİKTEKİ STRES, BEYİN GELİŞMİNİ ETKİLEYEBİLİR Mİ?
Hamilelikte yaşanan stresin, beyindeki bazı bağlantıların anne karnındaki gelişimini etkileyebileceği teorisini benimseyenler çoğunlukta.
Dr. Sean Deoni’nin yürüttüğü, bebekleri nörogelişimsel süreçlerini takip eden bir görüntüleme çalışmasında katılımcıların pandemi öncesi ve sonrası nörogelişimsel skorları karşılaştırılmış.
Yapılan kıyaslamada bebeklerin 2020 sonlarında başlayarak nörogelişimsel skorlarının düştüğü, 2021’de bunun devam ettiği gözlenmiş. Aynı çalışmada pandemide doğan bebeklerin IQ skorlarının pandemi öncesi doğan bebeklere göre istatistiksel olarak anlamlı düştüğü saptanmış.
“KENDİNİ YENİLEMESİ MÜMKÜNDÜR”
“Bebek beyninin kendini yenilemesi ve eski haline gelmesi mümkündür” diyen Sarıkaya, “Nöroplastisite yani beynin kendini yenilemesi bebeklerde çok hızlıdır. Birçok uzman da benimle aynı fikri paylaşıyor” ifadelerini kullandı.
Sarıkaya, süreci hızlandırmak için yapılması gerekenleri şu şekilde sıraladı:
1- Bebeklerinizle/çocuklarınızla mümkün mertebe stresten uzak kaliteli zaman geçirin.
2- Yeni bir şeyler öğrenebileceği alanlara yönlendirin. Sosyal medya kullanımını azaltın. Sosyal medya kullanımını anne baba olarak SİZ DE azaltın. Böylece çocuklarınızla daha kaliteli zaman geçirir ve bu dönemde onların gördüğü hasarı vakit geçmeden tersine çevirebilirsiniz.
3- Çocuklarınızı mümkün olduğunca farklı çevrelerle sosyalleştirin. Ne kadar farklı ortamlara girip değişik arkadaşlar edinirlerse, beyin gelişimi o kadar hızlı olur.